De opdracht van vanavond bij de lessen Beeldende Vorming bestond voor de ene helft van klas PLT1A uit het digitaal vervormen van een gefotografeerd zelfportret waarbij een bepaalde expressie aangezet moest worden. De andere helft kreeg een opdracht met meer traditionele materialen: teken of schilder een dier in verschillende fasen van natuurgetrouw to meer abstract waarbij de essentie van het dier zichtbaar blijft. Als rechtgeaarde reactionair koos ik heel laf en voorspelbaar voor het witte vel papier en de houtskoolstift.
Het eerste dier dat bij mij opkwam was Bugs Bunny met een strikje. Ik dacht: even het gezicht iets anders maken en dan gaandeweg het aantal lijntjes reduceren. Docent Guido greep snel in: wat is de essentie van dit konijn? Wat wil je er mee uitdrukken? Een gek konijn met een strikje om zegt niets over de essentie van dit dier. Helemaal juist. Ik had nog nooit eerder een dier met een duidelijke nadruk op een bepaalde eigenschap getekend, dat bleek maar weer eens. Ik teken ook helemaal niet graag dieren. Of mensen. Ik teken lettertjes en symbooltjes. Hardstikke leuk, maar als toekomstig leraar in het basisonderwijs wordt niet gevraagd dat ik de nieuwe Saul Bass, Futura 2000 of Reid Miles ben. Dieren tekenen en laten tekenen, dat wordt gevraagd!
Dus een nieuw vel en een nieuw dier. De olifant zou het worden, met dank aan een brainwave in geel en groen en de witte geluksolifant van de Oakland Athletics (zie boven). Guido adviseerde om digitaal eerst een foto van het dier te zoeken voor een natuurgetrouw vertrekpunt. Goed advies, want de olifant van de honkbalploeg mocht het hoe dan ook niet worden, vond ik. Originaliteit! De laptop lag echter thuis, de nokia is vooroorlogs, dus toch maar uit het hoofd een zo natuurgetrouw mogelijke olifant tekenen met het risico vast te komen zitten in mijn pre-conceived image van een grote, trotse slurfbezitter.
Maar welke eigenschap, welke essentie van de olifant wilde ik uitdrukken. En hoe? Met houtskool? Op de foto onder de A's olifant staan de fasen van mijn olifant. Ollie werd steeds minimalistischer en het was met name het massieve en onverzettelijke wat ik wilde uitdrukken. Guido vond het exemplaar links onder op het vel de moeite waard. De rechtervariant was te scherp van lijn en dus minder massief. Hoe minder ruimte tussen de dikke lijnen, hoe massiever Ollie (mijn werktitel) zou ogen, zo voorspelde hij. Ik had mijn twijfels. Tijd voor een nieuw vel met een berg van een olifant er op getekend. Na de contouren te hebben geplaatst (plus de stralenkrans om de driehoekige bergvorm van Ollie nog meer te benadrukken) dacht ik al dat ik er was. Weer eens te snel tevreden, Ingmar! Guido herkende de kracht van Ollie versie 1.0 niet meer in versie 2.0 en de oorzaak lag in het materiaalgebruik. Dikke, zwarte verflijnen zouden het massieve karakter versterken, zo dacht hij. Ik had weer mijn twijfels en ging toch maar aan de slag met kwast en zwarte verf.
Lo and behold! Ollie kwam letterlijk en figuurlijk beter uit de verf dan voorheen. Met name vanaf een meter of drie begon het portret zowaar de bergachtige kwaliteit te vertonen die ik zocht. De stralenkrans deed hem goed nu zijn lijnen een bijna klassiek Chineze dikte en schwung hadden gekregen. Ik wilde bijna een stempel met mijn Japanse karakters tekenen maar daarvoor was gelukkig geen tijd meer. Ollie was af en werd ook in al zijn onverzettelijke, massieve aanwezigheid door de medestudenten herkend. Hij had wel een bozere blik gekregen dan dat aanvankelijk de bedoeling was, maar ook een dikhuid is het af en toe wel eens zat om lastig gevallen te worden met zaken als essentie en abstractie. Maar al met al was de opdracht geslaagd. Niet omdat Ollie een iconische olifant is geworden, maar omdat mij duidelijk is geworden hoe je als docent door te vragen wat de leerling wil uitdrukken en hoe hij dit beeldend probleem te lijf wil gaan de opdracht uiteindelijk een meerwaarde krijgt en het resultaat toetsbaar voldoet aan de vooraf gestelde criteria (de natuurgetrouwe afbeelding abstraheren maar de essentie van een eigenschap van het dier behouden). Guido voegde er wel aan toe dat een opdracht als deze niet besteed is aan basisscholieren. Dat moge duidelijk zijn.
Goed beschreven!
BeantwoordenVerwijderen